Selur

Scroll To Landselur. Ljósmyndari Benedikt Hálfdánarson

Mér varð ekki um sel

Landselurinn er algengasta selategundin við Ísland en hann er sjaldgæfur við Austfirði og Norðausturland. Stofninn hefur stækkað umtalsvert þar sem við nýtum hann ekki til matar eða nytja í þeim mæli sem við gerðum áður. Á Hvammstanga er Selasetur Íslands þar sem fræðast má um selina í kringum Ísland.

Selur var frá örófi alda alltaf veiddur hér og etinn. Búinn var til bræðingur úr sellýsi og tólg sem kom víða í staðinn fyrir smjör snemma á vorin. Ennfremur var þekkt að steikja kleinur og fleira brauðmeti í sellýsi. Selspik var borðað nýtt en einnig saltað og þurrkað. Á meðan lítið salt var til á íslenskum heimilum var notast við þangösku. Langt fram eftir 20. öldinni var selspik soðið í gulum baunum líkt og flesk í nágrannalöndum. Þar sem mikið var um sel var soðningur hafður í miðri viku en annars var selkjöt sunnudagsmatur. Haus, hreifar og dindill voru sviðin og soðin og látin í súr og skinnin nýtt til dæmis við skógerð.

 

Landselur. Ljósmyndari Benedikt Hálfdánarson

Sæmundur fróði Sigfússon (1056 – 1133) var goðorðsmaður og prestur í Odda á Rangárvöllum. Hann er hvað frægastur meðal almennings fyrir að hafa verið í Svartaskóla og fyrir að hafa klekkt á skrattanum oftar en einu sinni. Eitt sinn hafði Sæmundur þurft að komast heim til Íslands og kallar á kölska „Syntu nú með mig til Íslands, og ef þú kemur mér þar á land án þess að væta kjóllafið mitt í sjónum, þá máttu eiga mig.“ Kölski gekk að þessu, brá sér í selslíki og fór með Sæmund á bakinu. Á leiðinni las Sæmundur í Saltaranum. Þegar þeir voru komnir í land slær Sæmundur Saltaranum í hausinn á selnum, svo hann sökk, en Sæmundur fór í kaf og synti til lands.

Myndina af selnum tók Benedikt Hálfdánarson